Blog

Vandaag praten we je bij over het onderwerp ‘Digitaal ouderschap’. De term zweeft al enige tijd rond in de (digitale) ruimte en wij ouders merken dat we niet langer kunnen ontsnappen aan dit onderwerp. 

Maak je geen zorgen: dit wordt geen ingewikkeld wetenschappelijk artikel, maar eerder een inleiding tot het onderwerp met een paar handige eerste richtlijnen. Dus pak je koffie, thee of iets anders lekkers waar je je goed bij voelt en daar gaan we!

Digitaal ouderschap: Nieuwe uitdagingen, maar ook nieuwe mogelijkheden voor jouw gezin

Ouderschap is zonder twijfel een van de grootste avontuurlijke reizen die we kunnen ondernemen. Niets is zo complex, uitdagend en emotioneel als de het begeleiden van een klein persoon op hun weg naar de volwassenheid. Dit proces gebeurt op allemaal verschillende plekken: Aan de eettafel, in de speeltuin, op school... en sinds enige tijd ook meer en meer op het World Wide Web. Digitaal ouderschap is al lang een deel van het moderne ouderschap - en toch zijn veel moeders en vaders zijn niet bekend met de term.

Heb jij dat gevoel ook? Dat is heel normaal! We gaan samen dit onderwerp eens bekijken, en de belangrijkste aspecten bespreken.

Ouderschap in het digitale tijdperk

De peuter kijkt naar "Peppa Pig" op de tablet, de kleuter maakt een tekening op mama’s mobieltje, de dochter vraagt de smartspeaker om haar favoriete muziek te spelen, de tiener gebruikt een leerplatform om voor een proefwerk te oefenen en de volwassenen kijken tijdens het eten op hun smartphone: De digitalisering in het dagelijkse gezinsleven heeft vele gezichten en is overal te zien.

Smartphones, tablets, smartwatches en smartspeakers beïnvloeden al lange tijd ons leven en dat heeft zowel positieve als negatieve uitwerkingen. Want hoewel er veel voordelen zijn aan het feit dat onze kinderen van nature vertrouwd zijn met streamingdiensten, spraakassistentie en dergelijke, bestaan er natuurlijk ook nadelen en uitdagingen waar wij ouders ons bewust van moeten zijn.

Digitaal ouderschap

Dit betekent het voorbereiden van kinderen op de digitale uitdagingen en gevaren, maar ook het laten zien van kansen en mogelijkheden van de digitale wereld, en ze op die manier zo goed mogelijk te begeleiden.

Trouwens, net als bij het ‘analoge ouderschap’ zijn er natuurlijk altijd nog zeer verschillende manieren van ouderschap van autoritair tot zeer vrij. Waar vind jij dat je past binnen dit spectrum? Heb je vaste principes in hoe je communiceert met je kind en wat je precies aan je kinderen verteld?

De taken van digitaal ouderschap

Moeders en vaders moeten traditioneel en digitaal ouderschap niet zien als twee los van elkaar staande dingen. We leven in een tijdperk waarin het ene niet meer zonder het andere functioneert. Om te begrijpen wat digitaal ouderschap is, moeten we een kijkje nemen naar de belangrijkste taken die erbij horen:

1. Het bespreken van digitale onderwerpen

We hebben natuurlijk niet allemaal evenveel affiniteit met technologie en dat is helemaal prima. Om onze kinderen toch goed te kunnen begeleiden, zullen we ons wel moeten verdiepen in nieuwe platformen, technologieën en diensten om een ruw overzicht te krijgen en is het goed wat sociale mediavaardigheden te ontwikkelen die we kunnen doorgeven aan de kids. Dit kan het beste door het gesprek met elkaar aan te gaan.

2. Het uitleggen van digitale platformen en hoe je ze gebruikt

Terwijl velen van ons de bekende diensten als Instagram, Spotify en Youtube goed kennen en vaak ook zelf gebruiken, is dat anders bij bijvoorbeeld TikTok, Tellonym en Twitch. Zelfs als we aarzelen om ons met deze platformen bezig te houden, is het toch goed om ermee te beginnen- want dat is de enige manier waarop we onze kinderen kunnen begeleiden hoe met deze platformen om te gaan.

Onze tip: Maakt je kind al gebruik van een dienst die jij zelf niet goed kent of gebruikt? Laat het kind de dienst dan aan jou uitleggen. Kinderen zijn meestal helemaal enthousiast als ze ons ouders iets nieuws kunnen bijbrengen. Dit versterkt niet alleen het zelfvertrouwen van onze kids, maar het versterkt ook de band met elkaar.

3. Goede randvoorwaarden scheppen

Peutermodus, smartphone-vrije zones en tijden, beperkte beeldschermtijd, gemeenschappelijke film- of spelletjesavonden: kinderen en jongeren die zich in de (oneindige) digitale ruimte bewegen hebben een kader nodig, zodat ze hier niet verdwalen. En het is onze taak als ouders om dit te creëren en (afhankelijk van de leeftijd van het kind) steeds weer te definiëren en aan te passen. Een zeer concrete mogelijkheid hiervoor wordt geboden door de Xplora Smartwatch voor kinderen, die mobiele communicatie aanbiedt met aan de leeftijd aangepaste inhoud en zonder internettoegang.

Kijk hier in onze shop voor meer info over de Xplora Smartwatches

4. Altijd een oogje houden op de activiteiten

Zelfs als onze kinderen al veel ervaring hebben in de digitale omgeving, is het onze plicht om hun activiteiten in de gaten te houden. Het in het geheim de activiteit bekijken is daarvoor natuurlijk niet de juiste manier. Veel beter: communicatie! Praat openlijk over het feit dat het belangrijk is voor jou dat je ziet wat het kind online doet en laat je kids weten dat je hen volgt op Instagram of dat je de GPS gebruikt om te zien waar ze zijn.

5. Voorlichting over gevaren en mogelijkheden

Als we het over digitaal ouderschap hebben, gaat het gesprek al snel erover dat je ‘je kind moet beschermen tegen alle gevaren!’ Natuurlijk, er bestaan gevaren, zoals online kinderlokkers, online pedofilie en online pesten, en dit zijn uiterst belangrijke onderwerpen die moeten worden besproken en waar we onze kinderen tegen willen beschermen. Maar digitaal opvoeden betekent ook kinderen en jongeren laten zien hoe zij de digitale wereld kunnen gebruiken in hun voordeel en welke grote mogelijkheden deze wereld ze kan bieden.

6. Begeleiding van (jonge) kinderen in de digitale ruimte

Het belang van digitaal ouderschap wordt duidelijk als we ons de volgende situatie voorstellen: Onze zoon is voor het eerst in het nieuwe kinderdagverblijf. Hij komt onzeker de ruimte binnen, kijkt gedesoriënteerd rond en blijft zoeken naar oogcontact met mama of papa. Geen ouder zou er waarschijnlijk aan denken om het kind alleen te laten en bij het verlaten van de ruimte nog even te roepen "Het komt wel goed. Je kunt het, ik geloof in je!”

Dit is precies wat we ook niet in de digitale wereld moeten doen. Ook hier mogen we onze kinderen niet achterlaten, maar moeten we hen net zo lang begeleiden tot ze de zekerheid en ervaring hebben om hun weg zonder ons te vinden.

7. Het goede voorbeeld geven

We geven het toe, als het gaat om digitale mediaconsumptie, zijn wij ouders vaak niet de beste rolmodellen. Nog even snel door de insta feed scrollen, terwijl ons kind om onze aandacht vraagt, of snel die grappige video bekijken,  nadat we net ons kind verboden hebben nog een aflevering van de favoriete tv-serie te kijken… Om kinderen een bewuste, gezonde en verantwoorde omgang met de digitale wereld aan te leren, moeten wij als ouders het goede voorbeeld geven - vooral als we dat zelf eigenlijk erg moeilijk vinden.

Uitdagingen van digitaal ouderschap

Als je op dit punt in de post denkt, "Maar hoe moet ik dat dan allemaal doen, mijn ouderlijk brein barst al uit zijn voegen??”, dan ben je in goed gezelschap. Natuurlijk, digitaal ouderschap en het omgaan met de vele platformen die je kind gebruikt, betekent niet alleen (nog) meer mentale mentale belasting, maar het kost ook tijd en kan soms leiden tot lastige discussies. Klinkt niet echt bemoedigend, heh?

Om het te bagatelliseren ("Wat kan er nou echt gebeuren?”) of het kind bevoegdheden te geven die het nog niet zou moeten hebben ("Mijn kleine meid weet hoe ze dit allemaal moet doen.”) lost het probleem zeker niet op.

Bovendien is juist het (gebrek aan) vertrouwen in de eigen kids vaak een belangrijk onderwerp van discussie in families. Onze tip: Ga je kind niet bewaken, maar communiceer openlijk wat je doet en waarom je dat doet. 

Een bijzonder ontmoedigende uitdaging rondom digitaal ouderschap zijn waarschijnlijk de vele extra gevaren waaraan je kind (mogelijk) wordt blootgesteld op het internet. Hier moet je je duidelijk richten op educatie en preventie - zelfs als dat betekent dat je een paar onaangename gesprekken moet voeren.

Wij vinden het als ouders vaak moeilijk om onze kids los te laten, zodat ze hun eigen weg kunnen gaan. Natuurlijk willen we onze nakomelingen beschermen en ze behoeden voor al het kwaad in deze wereld. Maar alleen wanneer zij hun eigen ervaringen kunnen beleven, ontwikkelen ze het vertrouwen en het vermogen om zelf na te denken over wat ze doen en krijgen ze voldoende media ervaring, wat belangrijk is voor de rest van hun leven. 

De zeven pijlers van digitaal ouderschap

Om het onderwerp van digitaal ouderschap samen te vatten zetten we hier nog een keer de zeven pijlers van digitaal ouderschap op een rijtje: 

1. Goed en open communiceren met elkaar

2. Voortdurende educatie en voorlichting (voor ouders en kinderen)

3. Gebruik van de controlefuncties van apparaten en platformen

4. Gezamenlijk de regels vaststellen (die voor alle gezinsleden gelden)

5. Volgen, maar niet bewaken

6. Erkennen, verwonderen en vieren (wat het kind online doet)

7. Wees een goed (digitaal) rolmodel

Online spelletjes spelen, elkaar digitaal ontmoeten en nieuwe vrienden leren kennen, kijken naar je favo serie waar en wanneer je maar wilt - dit alles maakt al lang deel uit van het dagelijks leven van ons en onze kinderen. Hoe fijn en hoe praktisch het ook mag zijn - het is niet mogelijk zonder begeleiding en reflectie.

En omdat we kinderen ook niet weg kunnen houden van de digitale wereld en haar gevaren, moeten wij als ouders onze manier vinden om onze kids te begeleiden, door ons meer bezig te gaan houden met digitaal ouderschap. Zo kunnen we kinderen vol vertrouwen hun reis in de digitale wereld laten beginnen, en laten ontdekken wat daar allemaal te leren en te beleven valt!

De Xplora Smartwatches kunnen je daar goed mee helpen, dus lees hier meer over onze toffe watches, en waarom deze watches kinderen kunnen helpen de digitale wereld op een veilige manier te leren kennen.